Οι δύο έννοιες που κυριαρχούν σε αυτό είναι η Δημοκρατία και ο Λαός, τυραννισμένες αμφότερες μέσα στα χρόνια από πολιτικούς ανίκανους και ματαιόδοξους και από πολίτες ανεύθυνους και αδιάφορους. Σελίδες επί σελίδων θα μπορούσαν να γραφούν για την ερμηνεία και κυρίως την εφαρμογή των ανωτέρω σε μια σύγχρονη καπιταλιστική χώρα. Προτιμότερο λοιπόν είναι να επικεντρωθούμε σε ένα κομμάτι της Δημοκρατίας, το σημαντικότερο ενδεχομένως, σε εκείνο της λαϊκής συμμετοχής.
Για αρχή μια σύντομη είδηση από το εξωτερικό μας δελτίο:
Την Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου διεξήχθη στο Münster της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας της Γερμανίας δημοψήφισμα σχετικά με το όνομα μιας εκ των κεντρικότερων πλατειών της πόλης. Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης με απόφαση του περασμένου Μαΐου αποφάσισε με ψήφους 53-23 να μετονομάσει την πλατεία από Hinderbugplatz σε Schlossplatz. Η πλατεία μπροστά από το παλάτι (Schloss) του Münster, που τώρα στεγάζει υπηρεσίες του Πανεπιστημίου της πόλης, έφερε από το 1927 το όνομα του Γερμανού στρατηγού και πολιτικού Paul von Hindenburg (1847-1934). Ο τελευταίος δεν είχε διακριθεί για τις δημοκρατικές αντιλήψεις του, ωστόσο το στίγμα που συνοδεύει ακόμα και σήμερα το όνομά του ήρθε λίγα χρόνια πριν το θάνατό του όταν, παρόλη την πρωτιά και στις δεύτερες εκλογές του 1932 (ο Συνασπισμός της Βαϊμάρης (Weimarer Koalition) του Hindenburg έλαβε 53% έναντι 36% του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP) του Αδόλφου Χίτλερ), ανακήρυξε το Χίτλερ σε καγκελάριο, διανοίγοντας το δρόμο για τη “συνταγματική μεταρρύθμιση” του μέλλοντα Φύρερ [2]. Λαμβάνοντας υπόψη τις μαζικές μετονομασίες δρόμων, πλατειών και δημοσίων κτιρίων κατ’ εντολή των Αμερικάνων έπειτα από την πτώση του Τρίτου Ράιχ, αποτελεί ιστορικό παράδοξο που το όνομα της πλατείας επιβίωσε μετά από τόσα χρόνια.
Η αλλαγή λοιπόν του ονόματος εν έτη 2012 και μάλιστα αυτοβούλως από το δημοτικό συμβούλιο με μεγάλη πλειοψηφία προκάλεσε το κοινό αίσθημα μιας ομάδας πολιτών, οι οποίοι απαίτησαν, με περίπου 16.000 υπογραφές, και εν τέλει πέτυχαν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με ερώτημα την επαναφορά του ονόματος της Hinderbugplatz. Προφανώς δεν επρόκειτο τόσο για νοσταλγούς περασμένων “μεγαλείων”, όσο κυρίως για φανατικούς οπαδούς της παράδοσης που δεν ανέχονταν μια απόφαση που «διέγραφε 85 χρόνια ιστορίας». Η προετοιμασία της ψηφοφορίας υπήρξε πυρετώδης. Καταχωρήσεις στον τύπο, πλακάτ στους δρόμους, συγκεντρώσεις και αντισυγκεντρώσεις [3]. Όλα θύμιζαν μια κανονική εκλογική διαμάχη. Η επιστολή που λάβαμε όλοι οι δηλωμένοι κάτοικοι της πόλης (ακόμα και οι αλλοδαποί!) με την πρόσκληση στο δημοψήφισμα περιλάμβανε ολιγοσέλιδο έντυπο με τις απόψεις των κομμάτων: SPD (Σοσιαλδημοκράτες), Die Grünen (Πράσινοι) και Die Linke (Αριστερά) ανοιχτά υπέρ της διατήρησης του ονόματος Schlossplatz, CDU (Χριστιανοδημοκράτες, της καγκελαρίου Α. Μέρκελ) και FDP (Νεοφιλελεύθεροι, του διαβόητου πλέον στην Ελλάδα υπουργού Οικονομικών Φ. Ρέσλερ) ήξεις-αφίξεις και σε ουσία τίποτα, με σκοπό να διατηρήσουν ανέπαφη τη δεξαμενή των συντηρητικών ψηφοφόρων τους. Εκκωφαντική υπήρξε η σιωπή του κόμματος των Πειρατών (Piratenpartei) παρά το εντυπωσιακό 7,8% στις εκλογές του κρατιδίου στις 13 Μαΐου του 2012 και τις 20 έδρες στο τοπικό κοινοβούλιο (από τις 237) [4]. Λησμόνησα όμως ότι για τους Πειρατές το κρίσιμο είναι να μπορεί ο κόσμος να αποχαυνώνεται δωρεάν κατεβάζοντας το τελευταίο μπλοκμπάστερ από το διαδίκτυο, θεωρώντας έτσι ότι κοροϊδεύει ένα σύστημα που κατ’ ουσίαν (εξ)υπηρετεί.
Το αποτέλεσμα υπήρξε μάλλον αναμενόμενο: όχι στη νέα αλλαγή ονόματος (διατήρηση του Schlossplatz) 59,38% ή 56.716
ψήφοι και ναι στην αλλαγή (υπέρ του ονόματος Hinderbugplatz) 40,62% ή 38.800 ψήφοι. Μια προσεκτικότερη ματιά όμως στους αριθμούς αποκαλύπτει πολύ περισσότερα: Συμμετοχή 40,3% με 95.516 έγκυρες ψήφους από το σύνολο των 237.727 εχόντων δικαίωμα ψήφου [5]. «Και τι μας νοιάζει τώρα εμάς;», θα κραυγάσετε αγανακτισμένοι όλοι όσοι κατορθώσατε να διαβάσετε μέχρι αυτό το σημείο μια είδηση που ξεκίνησε ως σύντομη. Και ακριβώς σε αυτούς θέλω να αναφερθώ. Στους αγανακτισμένους. Σε αυτούς που ήταν αγανακτισμένοι πέρυσι το καλοκαίρι και τα ξέχασαν όλα μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο. Σε αυτούς που (ξαν)αγανάκτισαν μετά τις διπλές εκλογές Μαΐου-Ιουνίου, αφού βεβαίως φρόντισαν να προβλέψουν σωστά με την ψήφο τους το νικητήριο κυβερνητικό συνασπισμό – την ενιαία και αδιαίρετη τριάδα -, λες και έπαιζαν στο Πάμε Στοίχημα. Και πρωτίστως σε αυτούς που είχαν ή βρήκαν κάτι “καλύτερο” να κάνουν εκείνες τις δύο Κυριακές.
Θυμίζω εν συντομία τα νούμερα:
Βουλευτικές Εκλογές, 6 Μαΐου 2012 [6]: Συμμετοχή 65,1%
Βουλευτικές Εκλογές, 17 Ιουνίου 2012 [7]: Συμμετοχή 62, 47%
Με τέτοια ποσοστά αποχής στις σημαντικότερες – μέχρι τις επόμενες – εκλογές μετά την πτώση της χούντας, φανταστείτε πόσο γεμάτες θα ήταν οι παραλίες, ακόμα και μέσα στο καταχείμωνο, σε ένα υποθετικό δημοψήφισμα με ερώτημα σχετικά με το όνομα, για παράδειγμα, της πλατείας Βικτωρίας (από τη Βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας Αλεξανδρίνα Βικτωρία, 1819-1901 [8]). Στη σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι η έννοια της Δημοκρατίας η μόνη που χωλαίνει. Είναι και η έννοια της Συμμετοχής, της Συνδιαμόρφωσης και γενικώς των περισσοτέρων εννοιών που έχουν ως πρώτο συνθετικό την πρόθεση συν.
Αγανακτισμένε και μη νεοέλληνα, ξεπέρασε τις ενοχές σου για το παρελθόν. Αντιμετώπισε τις μεγάλες ευθύνες σου για το παρόν που διαμορφώνεις με τη συμμετοχή σου ή ακριβώς μέσω της απουσίας σου.
Αναφορές-Πηγές
[1]http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/8c3e9046-78fb-48f4-bd82-bbba28ca1ef5/SYNTAGMA.pdf
[2] Heinrich August Winkler: Weimar 1918-1933. Die Geschichte der ersten deutschen Demokratie. Beck, München 1993.
[5] http://www.stadt-muenster.de/ms/wahlen/be2012/javascript/index.html
[6]http://ekloges-prev.singularlogic.eu/v2012a/public/index.html#{“cls”:”main”,”params”:{}}
[7] http://ekloges.ypes.gr/v2012b/public/index.html#{“cls”:”main”,”params”:{}}
[8] Μ. Βουγιούκα & Β. Μεγαρίδη: Οδωνυμικά – Η σημασία των ονομάτων των οδών της Αθήνας, Εκδότης: Δήμος Αθηναίων – Πνευματικό Κέντρο, Β’ Εκδοση 1993.
Πέρασαν οι 100 πρώτες ημέρες της διοίκησης του Γιάννη Σταθόπουλου, η χώρα με τη νέα Κυβέρνηση βρίσκεται σε διαρκείς διαπραγματεύσεις για το οικονομικό χρέος και όλοι περιμένουν να δουν τι θα σημαίνει για τη χώρα η νέα πραγματικότητα που θα δημιουργηθεί.
